lic.piel. Aniela Gołębiewska
Spis treści:
- Jakie mamy opcje, kiedy coś się dzieje: SOR
- Jakie mamy opcje, kiedy coś się dzieje: pogotowie ratunkowe
- Jakie mamy opcje, kiedy coś się dzieje: NIŚOZ
- Co gdy boli ząb?
Tatę boli w klatce piersiowej. Mama trochę gorzej się czuje, ma wyższe ciśnienie niż zazwyczaj. Siostrę zaczął nagle mocno boleć brzuch. Brat wywrócił się na rowerze, boli go ręka i kolano, są opuchnięte. Babci skończyły się leki na serce, przyjmowane na stałe.
I co teraz zrobić. Jechać z tym, czy nie jechać? A jeśli jechać to dokąd? Na SOR, Nocną i Świąteczną Opiekę Zdrowotną, poczekać do lekarza rodzinnego czy od razu dzwonić na pogotowie?
Mam nadzieję, że ten artykuł rozwieje twoje wątpliwości i będziesz wiedział/a dokąd się udać w nagłych przypadkach.
Jakie mamy opcje, kiedy coś się dzieje: SOR
SOR, czyli Szpitalny Oddział Ratunkowy, jak sama nazwa wskazuje, zajmuje się ratowaniem osób w stanie nagłego zagrożenia zdrowia lub życia. Jakie to są stany?
Szybkie działania ratownicze i leczenie w ramach SOR niezbędne jest w przypadku:
- utraty przytomności
- napadu drgawek
- uporczywych wymiotów, zwłaszcza z domieszką krwi
- nasilonej duszności
- silnego bólu głowy
- nagłego, silnego bólu brzucha
- nagłego i ostrego bólu w klatce piersiowej
- zaburzeń rytmu serca
- krwawienia z przewodu pokarmowego (objawia się m.in. wymiotami, które wyglądają jak fusy od kawy albo bardzo ciemnym stolcem, który wygląda jak smoła)
- silnego krwawienia z dróg rodnych lub dróg moczowych
- urazów (złamania, rany)
- rozległego oparzenia
- zatrucia lekami, środkami chemicznymi, gazami
- ostrej, silnej reakcji alergicznej z wysypką i dusznością
- gwałtownie postępującego porodu
- udaru cieplnego lub hipotermii
- porażenia prądem
- podtopienia
- upadku z dużej wysokości
- agresji spowodowanej chorobą psychiczną
- dokonanej próby samobójczej
Warto wiedzieć, że na SORze pacjenci nie są przyjmowani zgodnie z kolejnością zgłoszeń. Żeby wyłapać osoby, które potrzebują pomocy najszybciej i są w najcięższym stanie, po rejestracji, ratownik lub pielęgniarka przeprowadzają badanie wstępne — tzw. triage. Oceniają stan pacjenta, jego dolegliwości i wykonują pomiary parametrów życiowych. Na podstawie zebranych informacji nadają priorytet, oznaczany kolorem, który określa, jak szybko dany pacjent musi zostać przyjęty i objęty opieką (im „gorętszy” kolor, tym pilniejsze udzielenie pomocy).
Najbliższy SOR znajdziesz za pomocą każdej aplikacji z mapą, a lokalizację wszystkich SORów w Polsce możesz sprawdzić np. tutaj: https://pacjent.gov.pl/szpitalny-oddzial-ratunkowy-sor
Jakie mamy opcje, kiedy coś się dzieje: pogotowie ratunkowe
Pogotowie ratunkowe należy wezwać w sytuacjach bezpośredniego nagłego zagrożenia życia lub zdrowia, dzwoniąc pod numer 112 lub 999.
W każdej z wymienionych wyżej sytuacji telefon na 999 lub 112 jest jak najbardziej wskazany. Pamiętaj jednak, że po przeprowadzeniu wywiadu i wstępnej ocenie sytuacji dyspozytor może nie wysłać karetki. Nie zrobi tego ze złośliwości, tylko nie wszystkie stany wymagają transportu ratowniczego. Osoba ze złamaną ręką czy z raną czoła, będzie potrzebowała zaopatrzenia w SOR, ale może się tam udać własnym środkiem lokomocji. Przeczytaj ten artykuł, żeby wiedzieć, jak wezwać pogotowie ratunkowe [tu będzie link do artykułu)
Jakie mamy opcje, kiedy coś się dzieje: Nocna i Świąteczna Opieka Zdrowotna (NiŚOZ)
NiŚOZ, czyli Nocna i Świąteczna Opieka Zdrowotna, czyli tak zwana „pomoc doraźna” przyjmuje pacjentów, którzy nagle zachorowali lub pogorszył się ich stan zdrowia, nie mają możliwości wizyty u lekarza rodzinnego (lekarza POZ), a oczekiwanie na otwarcie przychodni może znacząco pogorszyć ich stan.
Do NiŚOZ można zgłosić się w przypadkach tj.:
- zaostrzenie dolegliwości znanej choroby przewlekłej (np. utrzymujące się wysokie ciśnienie u osoby chorującej na nadciśnienie)
- infekcja z wysoką gorączką (wyższą niż 39°C)
- ból brzucha, nieustępujący mimo stosowania leków rozkurczowych
- ból głowy, nieustępujących mimo stosowania leków przeciwbólowych
- biegunka lub wymioty
- zatrzymanie gazów, stolca lub moczu
- nagły bólu krzyża, kręgosłupa, stawów, kończyn itp.
- wbicie kleszcza
- niewielkie urazy
Nocna i Świąteczna Opieka Zdrowotna czynna jest od poniedziałku do piątku w godz. 18:00 – 8:00, i przez całą dobę w soboty, niedziele i święta. W namierzeniu najbliżeszej pomocy doraźnej mogą pomóc te dwie strony:
Pomoc doraźną, poza godzinami pracy przychodni POZ, można również otrzymać online, przez Teleplatformę Pierwszego Kontaktu. Funkcjonuje ona w tych samych godzinach co Nocna i Świąteczna Opieka Zdrowotna. Wystarczy zadzwonić pod numer 800 137 200 lub wypełnić formularz pod adresem: https://dom.mz.gov.pl/nocna-swiateczna-opieka. Telefonicznie, wiadomo, od razu udzielana jest porada, a po wypełnieniu formularza, w ciągu 3 godzin powinna skontaktować się z pacjentem pielęgniarka. Niestety nie powiemy Wam jak to działa, bo jeszcze nie testowaliśmy.
Co gdy boli ząb?
Na koniec ciekawostka. W przypadku nagłych problemów z zębami nie trzeba cierpieć do otwarcia przychodni stomatologicznej. Można udać się na doraźną pomoc dentystyczną.
Listę takich placówej znajdziecie tutaj: https://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/na-ratunek/
Zapamiętaj!
- Ani SOR, ani NiŚOZ nie prowadzą profilaktyki, ani nie leczą chorób przewlekłych. Ich zadaniem jest zaopatrywanie pacjentów w sytuacjach nagłych.
- Na SOR i NiŚOZ nie otrzymasz skierowania na rutynowe badania czy konsultacje specjalistyczne, niezwiązane z nagłym pogorszeniem stanu zdrowia. Nie należy więc zgłaszać się po konsultacje specjalistyczne czy badania, które nie są związane z nagłym pogorszeniem zdrowia, tylko profilaktyką lub leczoną chorobą przewlekłą.
- Personel medyczny na SOR i w NiŚOZ nie wydaje także recept na leki przyjmowane w trwającej terapii chorób przewlekłych. To są sprawy, które mogą poczekać do otwarcia przychodni (POZ) i wizyty u lekarza rodzinnego.
- Z wbitym kleszczem nie należy jechać na SOR, ale można udać się do lekarza POZ lub na Nocną i Świąteczną Opiekę Zdrowotną.
Zadanie publiczne „#cisneklate – ratuję życie!. Szkolenia proobronne społeczeństwa #cisnerane” sfinansowane jest ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021-2030