rat. med. Mateusz Frąszczak

Pierwsza pomoc przy krwotokach: co robić w sytuacji zagrożenia życia

Każdy z nas na pewno kiedyś miał taką sytuację, że się skaleczył lub zaciął nożem przy krojeniu pomidorów. W takiej sytuacji zazwyczaj ratował plasterek. Natomiast jestem skłonny się założyć, że większość z was, na szczęście, nie spotkała się z krwawieniem zagrażającym życiu – o tym, jak udzielić pierwszej pomocy w takiej sytuacji jest ten artykuł.

Spis treści:

  1. Bezpieczeństwo najważniejsze!
  2. Zatamuj krwawienie
  3. Kiedy wezwać pomoc do krwotoku?

Krwotok przede wszystkim

Pamiętaj, że zanim podejmiesz inne działania ratownicze u poszkodowanego takie jak sprawdzanie oddechu, czy resuscytacja krążeniowo-oddechowa, zajmij się najpierw zatamowaniem masywnych krwotoków! Tamowanie masywnych krwotoków ma najwyższy priorytet ponieważ, jeśli nie uda się ich powstrzymać na czas, pozostałe działania mogą okazać się bezcelowe.

Bezpieczeństwo najważniejsze!

Przed przystąpieniem się do tamowania jakichkolwiek krwotoków, trzeba pomyśleć najpierw o sobie i swoim bezpieczeństwie. Zanim podejdziesz do osoby poszkodowanej upewnij się czy nic tobie nie zagraża (w tym sam poszkodowany!). Pamiętaj, jeśli na miejscu zdarzenia stwierdzisz, że coś lub ktoś stanowi zagrożenie życia i zdrowia dla ciebie jesteś zwolniony z obowiązku udzielania pierwszej pomocy. Dobry ratownik to żywy ratownik! 

Krew jest materiałem zakaźnym, dlatego zanim zaczniesz tamować krwawienie załóż rękawiczki jednorazowe oraz uważaj, żeby krew osoby poszkodowanej nie dostała się do twoich oczu, nosa lub ust. Jeśli nie posiadasz rękawiczek możesz poprosić poszkodowanego aby wykonywał twoje polecenia, a ty będziesz mu podawał tylko potrzebne rzeczy. Warunkiem, żeby to zadziałało jest to, że poszkodowany musi być przytomny i w kontakcie logicznym. Zastanów się czy spanikowana osoba da radę wykonywać twoje polecenia.

Zatamuj krwawienie

Jeśli osoba poszkodowana jest przytomna możesz jej polecić mu aby silnie ucisnęła krwawiące miejsce. Jeżeli jest w stanie to zrobić, zyskasz czas by się przygotować do udzielenia pierwszej pomocy. Gdy poszkodowany nie jest wstanie tego zrobić, samodzielnie wykonaj bezpośredni ucisk na ranę poszkodowanego.

Jak zatamować krwotok:

  1. Przyłóż opatrunek na ranę (np. sterylna gaza, bandaż, odzież poszkodowanego).
  2. Uciśnij mocno krwawiące miejsce. Ucisk również możesz wykonać przez przywiązanie silnie opatrunku bandażem elastycznym tworząc tzw. opatrunek uciskowy. 
  3. Podczas mocowania opatrunku nie zwalniaj ucisku na ranę! 
  4. W celu wywarcia większego nacisku bezpośrednio na ranę, możesz położyć na opatrunku element uciskowy bezpośrednio nad nią np. zwinięty bandaż i dopiero obwiązać bandażem elastycznym. 
  5. Jeżeli widzisz, że opatrunek przecieka dołóż następną warstwę. 
  6. Jeśli opatrunek nadal przecieka powróć do bezpośredniego ucisku ręcznego na opatrunek. 
  7. Jeżeli nie jesteś w stanie zatamować krwawienia załóż opaskę uciskową na zranioną kończynę.
  8. Wyjątkiem są rany klatki piersiowej, które – o ile masywnie nie krwawią – pozostaw bez opatrunku lub, jeśli jesteś przeszkolony, zastosuj dedykowane opatrunki.

Podczas mocowania opatrunku nie zwalniaj ucisku na ranę!

Kiedy wezwać pomoc do krwotoku?

Wezwij natychmiast pomoc, dzwoniąc pod numer  999 lub 112, jeśli krwawienie jest masywne, albo nie jesteś w stanie go zatamować oraz jeśli poszkodowany: 

  • jest blady, 
  • jest osłabiony,
  • jego skóra jest mokra i zimna, 
  • jest przysypiający, 
  • ma zaburzenia świadomości albo stracił przytomność.

Najlepiej połóż telefon koło siebie i włącz tryb głośnomówiący. 

źródła:

Europejska rada Resuscytacji i Polska Rada Resuscytacji, Wytyczne resuscytacji 2021: Pierwsza Pomoc rozdz. 8 Kraków 2021

Witt M; Dąbrowska A; Dąbrowski M; Ratownicto Medyczne Kwalifikowana pierwsza pomoc Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Zadanie publiczne „#cisneklate – ratuję życie!. Szkolenia proobronne społeczeństwa #cisnerane” sfinansowane jest ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021-2030