lic.piel. Aniela Gołębiewska
Udar mózgu: objawy, rozpoznawanie i pierwsza pomoc krok po kroku
Udar mózgu jest trzecią, co do częstości, przyczyną śmierci i głównym powodem trwałej niepełnosprawności wśród osób dorosłych.
Szacuje się, że jeden na sześciu mieszkańców globu będzie mieć udar mózgu podczas swojego życia. Śmiało można więc powiedzieć, że większość z nas będzie świadkami udaru mózgu u kogoś.
Szybka reakcja może uratować życie chorego. Udary można leczyć!
Spis treści:
- Co to jest udar
- Jak rozpoznać udar (akronim BE FAST i UDAR)?
- Jak udzielić pierwszej pomocy w przypadku udaru?
Co to jest udar?
Udar mózgu to stan, w którym przepływ krwi do mózgu zostaje przerwany. Dzieje się tak, gdy jedno z naczyń krwionośnych dostarczających krew do mózgu zostaje zablokowane przez skrzep lub dochodzi do krwotoku w mózgu. Gdy krew nie może dotrzeć do mózgu, nie dociera tam również tlen i składniki odżywcze. W ciągu kilku minut tkanka mózgowa zaczyna obumierać. To poważny i zagrażający życiu stan!
W Polsce, codziennie, co 6,5 minuty ktoś doznaje udaru. 20% chorych, którzy przeżywają ostrą fazę udaru, wymaga stałej opieki, a 30% – pomocy w niektórych czynnościach życia codziennego. Co trzecia osoba po udarze umiera. Ale… szybka reakcja może uratować życie chorego. Udary można leczyć!
Jak rozpoznać udar (akronim BE FAST i UDAR)?
Jeśli ktoś ma udar, musisz działać SZYBKO! Aby łatwo zapamiętać objawy udaru, naucz się akronimu FAST (z angielskiego) lub UDAR (z polskiego). Wybierz jeden i za pomocą tego skrótu zapamiętaj, jak rozpoznać udar.
Akronim BE FAST
B jak balance, czyli równowaga. Przy udarze może wystąpić nagła utrata równowagi.
E jak eyes, czyli oczy i wzrok. Jednym z objawów mogą być zaburzenia widzenia, a nawet całkowita utrata wzroku w jednym lub obu oczach.
F jak face, czyli asymetryczna twarz, np. opadający kącik ust. Poproś żeby osoba się uśmiechnęła
A jak arms, czyli nagłe osłabienie mięśni. Poproś o podniesienie dwóch rąk na raz i obserwuj czy jedna ręka nie jest opadająca
S jak speech, czyli bełkotliwa mowa. Zapytaj jak ma na imię lub poproś o powtórzenie prostego zdania
T jak time, czyli zareaguj natychmiast. Jeśli wystąpi choć jeden objaw udaru, zadzwoń pod numer 999/112 i wezwij pogotowie
Akronim UDAR
U jak usta, czyli asymetryczna twarz, np. opadający kącik ust. Poproś żeby osoba się uśmiechnęła
D jak dłoń, czyli nagłe osłabienie mięśni. Poproś o podniesienie dwóch dłoni na raz i obserwuj czy jedna ręka nie jest opadająca
A jak artykulacja, czyli bełkotliwa mowa. Zapytaj jak ma na imię lub poproś o powtórzenie prostego zdania
R jak reaguj natychmiast! Jeśli wystąpi choć jeden objaw udaru, zadzwoń pod numer 999/112 i wezwij pogotowie.
Obejrzyj to video, żeby lepiej zrozumieć jak mogą wyglądać objawy udaru
Możesz też zagrać w grę (po angielsku) i sprawdzić czy rozpoznasz objawy udaru 🙂
Warto pamiętać
Nie u każdego poszkodowanego objawy muszą wyglądać tak samo, nie wszystkie objawy muszą być obecne, by stwierdzić udar! Czasem wystarczy jeden z nich: silny nagły i niespodziewany ból głowy, zawroty głowy, asymetria twarzy, bełkotliwa mowa, zaburzenia mowy, używanie nie pasujących do kontekstu słów, wypowiadanie bezsensownych zdań, zapominanie wyrazów, niedowład kończyn, który może dotyczyć wszystkich lub tylko jednej strony jednej ręki lub nogi. Może pojawić się drętwienie, mrowienie, zaburzenia czucia
Jak udzielić pierwszej pomocy w przypadku udaru?
Czas ma tu kluczowe znaczenie! Jeśli zaobserwujesz objawy udaru, nie zwlekaj z wezwaniem pogotowia ratunkowego dzwoniąc pod numer 112/999
Pierwsza pomoc w przypadku udaru:
- Najważniejsze: wezwij pogotowie ratunkowe jak najszybciej, dzwoniąć pod numer 112/999. Jeśli zauważysz któryś z objawów udaru, nie wahaj się ani sekundy – czas odgrywa tu kluczową rolę.
- Połóż osobę poszkodowaną w pozycji leżącej na plecach
- Nie podawaj żadnych leków, jedzenia ani picia.
- Obserwuj stan poszkodowanego i pozostań z nim do momentu aż opiekę przejmie zespół ratownictwa medycznego, zachowaj spokój i rozmawiaj z chorym. Nie zostawiaj osoby poszkodowanej samej!
- Jeśli chory straci przytomność – sprawdź oddech i przejdź do RKO lub ułóż w pozycji bezpiecznej (jeśli oddycha)
Warto pamiętać
Może zdarzyć się, że objawy nagle ustąpią przed wizytą lekarza lub przyjazdem karetki, ale to nie znaczy, że udar się cofnął, nadal chory potrzebuje pomocy
Zadanie publiczne „#cisneklate – ratuję życie!. Szkolenia proobronne społeczeństwa #cisnerane” sfinansowane jest ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021-2030